زمان مراجعه به پزشک
بيماري خفيف معمولا با کمي صبر و حوصله خود به خود از بين مي رود. ولي اگر بيماري شما با کارهايي که انجام داديد بهبود نيافت و يا آنکه درد شما بيش از ۶ هفته طول کشيد، بايد به پزشک مراجعه کنيد. در مواردي که درد از ابتدا بسيار شديد است و يا روزبه روز بدتر مي شود، بايد به پزشک مراجعه کرد.
در موارد دیگر که درد به دنبال يک آسيب شديد نظير يک تصادف اتومبيل ايجاد شده و يا اگر علاوه بر درد، مشکلاتي در اجابت مزاج وجود داشته باشد و يا اينکه درد شديد و ناگهاني و همراه با بي حسي و ضعف عضلات کمر و يا پا است، هيچ گونه تاخيري در مراجعه به پزشک جايز نيست.
براي تشخيص بيماري سياتيک، پزشک از شما در مورد سابقه بيماريتان سوال خواهد کرد و سپس يک معاينه باليني کامل با توجه ويژه به ستون مهره ها و پاهاي شما انجام خواهد داد. در طي معاينه به طور معمول چندين آزمون پايه اي، جهت بررسي قدرت عضلات و رفلکس هاي شما انجام مي شود. مثلا پزشک از شما مي خواهد که بر روي انگشتان پا و يا پاشنه پايتان راه برويد و يا اينکه به صورت طاق باز دراز بکشيد و به آرامي يک پاي خود را به صورت مستقيم بالا ببريد. دردي که در اثر بيماري سياتيک ايجاد مي شود، معمولا در اثر اين فعاليت ها بدتر مي شود. تصويربرداري هم از رايج ترين اقداماتي است که براي تشخيص بيماري شما انجام مي شود.
درد سياتيک بيشتر وقت ها به خوبي به درمان هاي سرپايي جواب مي دهد. در واقع شما مي توانيد زندگي روزمره تان را ادامه دهيد و فقط بايستي از انجام فعاليت هايي که ممکن است درد شما را بدتر کنند، پرهيز کنيد. اگر چه استراحت به مدت يک تا چند روز سبب بهبودي نسبي بيماري مي شود، ولي توجه داشته باشيد که استراحت در بستر به مدت طولاني و عدم فعاليت علائم شما را بدتر خواهند کرد.
مزمن شدن دردهاي ناحيه كمر و پشت میتواند به بروز التهاب در عصب سياتيك به عنوان مهمترين عصب اندام تحتاني و انتشار درد از ناحيۀ كمر به اندام تحتاني منجر شود. درد سياتيك يكي از دلايل شايع درد كمر و پاست، به طوريكه شيوع آن در جوامع صنعتي 40 درصد گزارش شده و فتق ديسك بين مهرهاي از علل شايع آن است. با اين حال، درد سياتيك خود تنها يك علامت است نه بيماري. عاملي كه موجب تحريك عصب ميشود را بايد بيماري دانست.
اصطلاح سياتيک در حقيقت مربوط به دردي است که در طول عصبي به همين نام انتشار مي يابد. اين عصب طولاني ترين عصب داخل بدن شما است که از لگن تا انتهاي پا ادامه دارد و در طول مسير خود به شاخه هاي متعددي تقسيم مي شود. هرگونه فشار بر روي اين عصب مي تواند باعث ايجاد درد در تمام طول عصب شود (يعني مسيري که از کمر شروع مي شود و از پشت پا پايين مي آيد و تا پاشنه پا مي رسد). البته علائم ممکن است از يک درد خفيف تا ناتواني و از کارافتادگي کامل متغير باشد و گاهي ممکن است با احساس خارش، سوزش، بي حسي و ضعف عضلاني هم همراه باشد.
اين درد به طور تدريجي شروع شده و با گذشت زمان افزايش مي يابد و در هنگام نشستن، برخاستن، عطسه و يا سرفه کردن بدتر مي شود. ويژگي آن هم اين است که معمولا فقط يکي از اندام هاي تحتاني شما را درگير مي کند. در موارد خيلي شديد بيماري، شايد حتي کنترل مثانه و يا روده نيز از دست برود. اين وضعيت اخير، بسيار نادر، اما بسيار خطرناک است.
درد سياتيک از کجا مي آيد؟
شايع ترين علت بيماري سياتيک، بيرون زدن ديسک بين مهره اي و فشار آن بر روي ريشه هاي عصبي است که به آن فتق ديسک بين مهره اي نيز گفته مي شود. ديسک هاي بين مهره اي صفحاتي از جنس غضروف هستند که مهره ها را از هم جدا مي کنند. ديسک هاي سالم، ستون مهره ها را انعطاف پذير نگاه داشته و کمک مي کنند تا مهره ها بتوانند به راحتي بر روي هم بلغزند.
با افزايش سن، اين ديسک ها شروع به تحليل رفتن مي کنند و خشک و تاحدي شکننده مي شوند. اين مسئله موجب بيرون رانده شدن ديسک از محل خود (فتق) و فشار آن بر روي ريشه عصبي و در نتيجه بروز علائم بيماري سياتيک مي شود. البته به غير از فتق ديسک بين مهره اي، عوامل ديگري نيز باعث ايجاد درد سياتيک مي شوند. مثلا تنگي ستون مهره ها در قسمت کمري و نيز بيماري اسپونديلوليستزي (که در آن يک مهره به آرامي بر روي مهره ديگر و رو به جلو مي لغزد) مي توانند باعث ايجاد علائم بيماري شوند. نشانگان پيريفورميس هم نام اختلالي است که در اثر اسپاسم عضله اي به همين نام ايجاد مي شود. اين عضله در نزديکي عصب سياتيک قرار دارد و اسپاسم آن باعث فشار بر عصب و بروز درد سياتيکي مي شود. ساير علل ايجادکننده بيماري سياتيک عبارتند از: تومورهاي نخاعي که بر روي ريشه هاي عصبي فشار وارد مي کنند، سوانحي نظير تصادفات اتومبيل و يا ضرب ديدن ستون مهره ها که موجب آسيب به اعصاب مي شوند و تومورهاي خود عصب سياتيک که البته بسيار شايع هستند. در برخي موارد هم هيچ گاه علتي جهت بيماري سياتيک يافت نمي شود.
چه کساني دچار درد سياتيک مي شوند؟
سن: تغييرات وابسته به سن درستون مهره ها شايع ترين علت بيماري سياتيک هستند. تحليل رفتن ديسک هاي بين مهره اي کمري از سن ۳۰ سالگي شروع مي شود ولي تنگي هاي ستون مهره اي که يک علت ديگر بيماري سياتيک هستند اغلب افراد را در سنين بالاتر از ۵۰ سال درگير مي کنند.
شغل: افرادي که شغلشان نياز به چرخش مکرر کمر دارد، آنهايي که بارهاي سنگين حمل مي کنند و کساني که به مدت طولاني رانندگي مي کنند، بيش از ساير افراد دچار بيماري سياتيک مي شوند.
فعاليت هاي فيزيکي: افرادي که براي مد ت هاي طولاني مي نشينند و يا يک زندگي راکد و کم فعاليت را دنبال مي کنند نسبت به افراد فعال تر، بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سياتيک هستند.
فاکتورهاي ژنتيکي: دانشمندان ۲ ژن را شناسايي کرده اند که تصور مي رود وجود آنها باعث استعداد برخي افراد به بروز بيماري سياتيک مي شود. علاوه بر موارد فوق، افراد مبتلا به بيماري ديابت نيز به دليل آسيب و تخريب عصبي که در اثر ديابت در آنها ايجاد مي شود، بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سياتيک هستند.